Starożytny Egipt

Wynalazki

Pismo – Egipcjanie stworzyli system piśmiennictwa zwany hieroglifami. Razem z pismem klinowym uważane jest za najstarsze na świeci. Pisma używali tylko skrybowie i warstwa kapłańska w tym faraon. Na początku miały charakter obrazowy, czyli jeden znak odpowiadał jednemu słowu. Później jednak zostały uproszczone, w wyniku, którego powstało pismo hieratyczne i pismo demotyczne (tzw. pismo ludu)

Papirus – to egipcjanie prawdopodobnie wynaleźli papirus, czyli tak  materiał pisarski otrzymywany z trzciny papirusowej.

 

Stan rozwój nauki

Rozwój nauki w Egipcie postępował bardzo szybko.

Rozwoju astronomii przez kapłanów egipskich:

• znajomość kalendarza słonecznego,
• określanie długości roku na 365 dni i podzieleni roku na trzy części (w zależności od wylewy Nilu), roku na 12 miesięcy po 30 dni i na końcu roku zostawało im 5 dni,
• ustalenie podziału nocy i dnia na 12 godzin,
• obliczanie terminu zaćmienia Słońca i Księżyca,
• obserwowanie niektórych planet i gwiazd np. Syriusza.

Rozwój medycyny:

• mumifikowanie zwłok,
• przeprowadzanie niezwykle trudnych operacji np.: oczu i mózgu, z zastosowaniem środków znieczulających,
• dokonywanie trepanacji czaszki,
• przypalanie torbiele,
• znajomość budowy serca i jego funkcji biologicznych,
• w dentystyce stosowanie protezy,
• doskonała znajomość anatomii człowieka,
• wydzielenie specjalizacji medycznych w zależności od choroby,
• wytwarzanie prostych narzędzi chirurgicznych,
• przy świątyniach powstawały pierwsze szkoły medyczne.

Rozwój w  dziedzinie matematyki i geometrii:

• obliczania pola powierzchni figur,
• stosowanie systemu dziesiętnego, w którym najwyższą jednostką był jeden milion,
• znajomość zastosowania symboli do określenia kolejności potęg,
• w celu obliczenia poziomu wód podczas wylewu Nilu stosowali nilomierze.

Osiągnięcia w zakresie architektury

1.Piramidy

Giza

Na płaskowyżu Gizy, 16 km na południowy wschód od Kairu wnoszą się ku niebu trzy kamienne pomniki – piramidy Cheopsa Chefrena i Mykerinosa. Największe wrażenie spośród trzech wielkich piramid robi piramida Cheopsa, który władał Egiptem w latach 2551-2528 p.n.e. Do połowy XIX wieku piramida ta miała wysokość 146m .Egipscy rabusie usunęli część gładkiej okładziny z wapienia, wskutek czego wysokość piramidy jest o 8 metrów niższa. Druga co do wielkości piramida, o wysokości 136m, jest piramida Chefrena, syna Cheopsa. Ponieważ stoi ona na wzniesieniu, więc wydaje się wyższa od piramidy ojca. Najmniejsza piramidę wzniesiono dla Mykerinosa, syna Chefrena (70m).

Sakkara

Nekropolia w Sakkarze, rozciągająca się na obszarze 8 kilometrów kwadratowych jest największa w całym Egipcie. Jest ona również z historycznego punktu widzenia najważniejsza ponieważ spotykamy się tutaj ze wszystkimi głównymi dynastiami od najstarszej I dynastii po Ptolemeuszów i dynastie perskie. Cmentarzysko szczyciło się szczególną opieką boga Sokara (stąd nazwa miejscowości),którego przedstawiano jako zieloną postać z głową jastrzębia

Budowa piramid to tylko jeden z przejawów egipskiej architektury, której dzieła budzą zdziwienie i podziw. Badania archeologiczne i studia egiptologów przynoszą wystarczająco wiele informacji nie tylko o tym ,kto, ale tez jak budował piramidy. Decyzję o miejscu budowy swojego grobowca faraon podejmował zazwyczaj w pierwszym roku panowania, biorąc pod uwagę różne czynniki: lokalizację grobów poprzedników, symboliczne relacje topograficzne, umiejscowienie aktualnej rezydencji oraz dostępność terenu i jego charakter geologiczny. Budowa piramidy króla była najważniejszym przedsięwzięciem państwowym, bo przez całe panowanie władcy nakręcała koniunkturę , a stabilność i zamożność królestwa utrzymywały się przez setki lat. Materiałem budowlanym używanym do budowy piramid był kamień, jednak do budowy ramp, domów magazynów, a czasami rdzeni piramid (w Średnim Państwie ) wykorzystywano również cegłowę mułową ,suszoną na słońcu.

2.Sfinks

Około 350 metrów od piramidy stoi Wielki Sfinks. 73 metrowej długości posąg przedstawia lwa o ludzkiej głowie, stanowiącej, jak sądzą niektórzy, podobiznę samego Chefrena, trzymającego straż przed własnym grobowcem. W przeciągu wieków Sfinksa wielokrotnie przysypywał piasek, z którego wynurzała się jedynie głowa 5 metrów wysokości.

3.Luksor (świątynia w Karnaku)

Wśród gigantycznych świątyń pobudowanych przez starożytnych Egipcjan nad brzegami Nilu, jedna z najważniejszych jest świątynia w Karnaku, na północnym skraju miasteczka Luksor. Znajdowało się tu główne centrum kultu Amona –Ra, władcy bogów. Budowa tej świątyni, a właściwie kompleksu świątyń, rozpoczęła się gdzieś między 1500 a 1350 r.p.n.e. Od początku Nowego Państwa każdy z faraonów dodawał do kompleksu swoje budowle ,w rezultacie całość zajmuje blisko 2 hektary.

4. Abu Simbel

Abu Simbel (ar.Abu Sunbul) leży około 300km na południe od Asuanu (Aswanu).Kojarzy się z dwiema świątyniami wykutymi za panowania Ramzesa II w skale na zachodnim brzegu Nilu. Masywną fasadę świątyni wykuto w licu zbocza skalnego .Nadano jej kształt pylonu (wieży o prostokątnej podstawie ,zwężającej się ku górze )z czterema gigantycznymi posągami około 22m wysokości - ukazującymi Ramzesa II na tronie. Przy nogach króla umieszczono wizerunki członków rodziny – w tym jego głównej małżonki, królowej Nefertati, jego matki Tuji oraz synów i córek. Umieszczono w niszy nad wejściem postać boga Re .

5.Kolosy Memnona

Na rozległej równinie wokół Teb pomiędzy Nilem a dolina królów, wciąż można podziwiać pozostałości monumentalnej alei, która niegdyś wiodła do świątyni Amenhotepa III. Świątynia- niestety uległa całkowitemu zniszczeniu, a to, co z niej pozostało, określa się mianem „Kolosów Memnona”. Te dwa gigantyczne, dwudziestometrowej wysokości posągi, których same stop stopy maja 2 metry i metr grubości, zostały wykute z całych, jednolitych bloków piaskowca. Przedstawiają one faraona siedzącego na tronie z rękami złożonymi na kolanach.

6.Świątynia Hatszepsut

Po przeciwnej stronie Doliny Królów znajduje się świątynia Hatszepsut (inaczej nazywana Świątynią milionów lat). Została ona zbudowania u stóp wielkiej skały. Posiada ona 3 tarasy, które w części zostały wykute w skale.

Osiągnięcia w zakresie sztuki

Obraz starożytnego Egiptu, który nasuwa się dzięki zachowanym zabytkom zdominowany jest przez potęgę kamiennych świątyń i grobowców, które swego czasu były wypełnione niezliczoną ilością kamiennych posągów, płaskorzeźb i malowideł. Wspaniały rozwój twórczości plastycznej Egiptu jest świadectwem nie tylko wyjątkowych uzdolnień artystów, ale także odzwierciedleniem wielu aspektów życia religijnego i społecznego.

1.Pismo (Hieroglify)

Pisarz w starożytnym Egipcie zapisywał to,co mu dyktowano –memoranda, polecenia, informacje o zbiorach czy zawartości magazynów, ale i sam komponował listy tworzył raporty , obliczał wysokość należnego podatku, a także spełniał się literacko jako autor czy kopista opowiadań ,przypowieści i nauk.

2.Malarstwo- dekoracje grobów i świątyń

Malarstwo egipskie olśniewa różnorodnością tematów, harmonią kompozycji. Nie wyrażało osobistego spojrzenia artysty, ponieważ było podporządkowane religii, stanowiąc środek do przedstawienia rzeczywistości w wymiarze ponadczasowym. Podstawową zasadą był stosowany kanon proporcji ciała ludzkiego, które dzięki siatce proporcji gwarantowały przestrzeganie obowiązujących reguł.

3.Rzeźby i reliefy

Egipcjanie byli mistrzami w obróbce kamienia, stosowali ten surowiec na wielką skalę nie tylko w budowlach świątynnych i grobowych, ale także do produkcji posągów, jako materiał najtrwalszy, który według ich przekonań religijnych miał oprzeć się niszczycielskim działaniu czasu. Posągi egipskie, które do naszych czasów zachowały się w niespotykanej, gdzie indziej obfitości i różnorodności, powstały po to by pełnić rytualną funkcję w kulcie grobowym oraz świątynnym.

Reliefem dekorowano powierzchnię ścian lub przedmiotów, stosując technikę rzeźbienia kucia lub odlewania w zależności od rodzaju użytych materiałów- kości ,drewna ,kamienia czy metalu.

Mapy

Turin Papyrus Map to starożytna egipska mapa . Jest ona określana przez wielu badaczy za najstarszą tego typu mapę topograficzną z okresu starożytności. Utworzono ją ok. 1160 roku p.n.e ,na papirusie za pomocą hieroglifów ,czyli pisma starożytnych Egipcjan. Przedstawia różne złoża skalne i ich typy .Jest ona oprócz mapy topologicznej, również mapą geologiczną. Po lokalizacji miejsca na mapie została ona uznana za dokładna. Nie posiada jednak skali. Góra mapy jest ukazana w kierunku południowym czyli źródła Nilu.

Źródła informacji:

1. Giovanna Magi Luksor, 
2. wyd.Bonechi Stefanie i Dominic Perring Słynne miejsca wczoraj i dziś, wyd. Focus
3. Peter Fiebag, dr. Elmar Gruber ,Rainer Holbe Wielkie zagadki Świata: Starożytność, wyd. Świat książki
4. Abbas Chalaby Egipt, wyd Bonecki
5. Egipt Bogowie i faraonowie, wyd Oxford Education
6. http://en.wikipedia.org/wiki/Turin_Papyrus_Map
7. www.konflikty.pl/a,424,Starozytnosc,Wynalazki_starozytnosci.html
8. pl.wikipedia.org/wiki/Starożytni_Egipcjanie
9. historia.na6.pl/rozwoj_nauki_w_starozytnym_egipcie
10. www.andrzejgrych.pl/hieroglify/
11. www.iceis.pl/papirus/

AUTORZY: Aleksandra Domagała i Wiktoria Dybizbańska